1.2.1 Ruimtelijke ontwikkeling
In december is het Ruimtelijk Voorstel provincie Utrecht aan het Rijk aangeboden. Hierin staat hoe nationale en provinciale opgaven gecombineerd kunnen worden. Dit is de opmaat naar de nieuwe Nota Ruimte van het Rijk. En is agenderend voor de wijziging van de provinciale Omgevingsvisie in 2024 en verder. We zien dat ervoor steeds meer functies ruimte gevonden moet worden: voor waterberging, voor wonen en werken en voor het opwekken van hernieuwbare energie. Het Ruimtelijk Voorstel geeft richting aan de keuzes die Rijk en provincies gaan maken.
De organisatie heeft zich zo goed mogelijk voorbereid op de definitieve inwerkingtreding van de Omgevingswet. De aansluiting met het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) is gemaakt. Omdat per 1 januari 2024 de Omgevingswet in werking zou treden, hebben veel gemeenten plannen nog snel onder het de oude Wet Ruimtelijke Ordening (WRO) in procedure gebracht.
We werken in het programma Groen Groeit Mee aan een evenwichtige balans tussen groen (recreatief) en rode (woningbouw) ontwikkelingen. We ondersteunen gemeenten met de Handreiking Nieuwe Woongebieden, die werkenderwijs wordt getest. Daarnaast zijn er 4 voorbeeldgebieden gedefinieerd. Hierin werken partijen met elkaar samen aan concrete ambities om groen met rode ontwikkelingen mee te laten groeien. Het eerste gebied waar we aan de slag gaan is het Kromme Rijn Linie Landschap.
Er is een inpassingsplan voor de uitbreiding van het transformatorstation Breukelen-Kortrijk voorbereid en in ontwerp ter inzage gelegd. Deze uitbreiding is hard nodig om de netcongestie te verminderen. In 2023 zijn ook de 1e stappen gezet in de projectprocedure in het kader van de RES’en (windenergie) en er vond een 1e startgesprek tussen GS en PS plaats. Voor de Rondweg-Oost Veenendaal wordt nog gezocht naar een oplossing voor de stikstofproblematiek voordat de planologische procedure wordt opgestart.
In juli 2023 stelden GS het Provinciaal Programma Wonen en Werken vast waarmee we ruimte bieden aan nieuwe woon- en werklocaties. Net als de bijbehorende planMER. Daarna troffen wij de voorbereidingen voor de start van de 3e cyclus.
Afgelopen jaar realiseerden we niet de beoogde woningbouwaantallen. Dit werd veroorzaakt door onder andere economische omstandigheden met hoge inflatie en stijgende materiaalkosten en een wijzigend Rijksbeleid. In het voorjaar van 2023 tekenden we 3 regionale woondeals met de regio U10, de regio Amersfoort en regio Foodvalley. Hierin maakten we afspraken over het realiseren van voldoende passende woningen tot en met 2030. En we maakten afspraken over onder andere duurzaamheid, betaalbaarheid en het op orde brengen van randvoorwaarden.
We ondersteunden veel gemeenten bij het versnellen van de woningbouw met de inzet van capaciteit, het leveren van kennis en het subsidiëren van onrendabele toppen. Netcongestie leidt in toenemende mate tot problemen met aansluiting van nieuwe woningen. De provinciale organisatie is daarom meteen versterkt met extra inzet en expertise op dit onderwerp . E n er worden koploper-projecten begeleid die zorgen voor kennisdeling en werkbare aanpakken in een Community of Practice (Lerend Netwerk).
We startten het gesprek met gemeenten over de rol van de provincie bij woonzorgvisies. Als startpunt voor het in beeld brengen van de opgave gaven we opdracht voor een grootschalige woonzorgbehoefteanalyse voor aandachtsgroepen en ouderen in onze provincie.
1.2.2 Landelijk Gebied
Het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) is gericht op een toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied. Het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG) is de provinciale uitwerking van het NPLG. Het Concept-UPLG is begin juli bij het Rijk aangeleverd, aangevuld met 6 maatregelpakketten. Het Rijk heeft een eerste beoordeling hierover gegeven per brief op 24 oktober 2023. Wageningen Economic Research heeft in opdracht van het Rijk de maatregelpakketten beoordeeld. De toetsing van het eerste deel van de maatregelen is op 16 januari jl. vrijgegeven. De toetsing van het tweede deel van de maatregelen op 8 maart jl.
Als onderdeel van het UPLG zijn voor al onze stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden Natuurdoelanalyses (NDA’s) opgesteld. Voor 4 van de NDA's hebben we in 2023 het advies van de Ecologische Autoriteit ontvangen. Uit deze adviezen blijkt dat verslechtering heeft plaatsgevonden. En dat aanvullend op het huidige beleid maatregelen nodig zijn. De NDA’s vormen een inhoudelijke basis onder het UPLG en het Programma Natuur.
Bij het realiseren van de UPLG-doelen staat de gebiedsgerichte benadering centraal. Het opstellen van gebiedsagenda’s werd lastiger door voortdurende onduidelijkheid over een deel van de rijksmiddelen . E n door het ontbreken van een perspectief voor de agrarische sector. Dit had ook invloed op de bereidheid van de agrarische sector om mee te werken in de gezamenlijke aanpak. Op lokaal niveau zijn wel gesprekken gevoerd met uiteenlopende stakeholders en worden initiatieven gefaciliteerd. Ook worden instrumenten ontwikkeld. Op 4 juli 2023 is de Utrechts depositiebank door GS vastgesteld en ook de verplaatsingsregeling is vastgesteld. Voor de toedeling van depositieruimte uit de Utrechtse depositiebank aan de verschillende opgaven wordt een beleidskader opgesteld. Het grondstrategieplan, waar het vrijspelen van stikstofruimte voor de bank een onderdeel van is, zal naar verwachting in 2024 worden vastgesteld.
Het realiseren van de doelen van het UPLG vraagt veel van de Utrechtse landbouw. Plattelands-coaches denken met onze agrariërs mee in de vraagstukken die bij hen leven. Vanaf de start van het project in december 2020 spraken al 415 agrarische ondernemers of erfeigenaren met plattelandscoaches over hun perspectief.
In het UPLG is de Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw (UMDL) opgevoerd als een belangrijk instrument om samen met de agrariërs tot een verduurzaming van de landbouw te komen. GS hebben eind 2023 besloten om hiervoor € 2 miljoen beschikbaar te stellen, vooruitlopend op de middelen die gevraagd zijn in het UPLG. Hierdoor kunnen vanaf begin 2024 maximaal 100 melkveehouders beloond worden om hun bedrijfsvoering stapsgewijs te verduurzamen.
Ondanks grote inspanningen ligt de realisatie van het Nationaal Natuur Netwerk (NNN) niet op schema. Een deel van de eigenaren in het landelijk gebied staat niet open voor vrijwillige verkoop of omvorming van hun gronden naar natuur. De onduidelijkheid over de toekomst en onvrede over deze onduidelijkheid speelt hierin een grote rol.
Als onderdeel van het Bomen Actieplan zijn het afgelopen jaar in de provincie 146.000 bomen geplant. Begin 2024 wordt de 600.000 e boom geplant. Vanuit de subsidieregeling aanplant fruit- en notenbomen zijn er in 2023 23.500 bomen geplant. Dit is meer dan de verwachte 16.500 bomen.
In 2023 is voor totaal 12.234 hectare agrarisch natuurbeheer subsidie verleend. Een groei in areaal van 1.690 hectare. In november 2023 is het Ontwerp Programma Faunabeleid en Monitoring, voor ter inzagelegging vastgesteld. In dit programma staan de maatregelen die de onderbouwingen vormen om het faunabeheer uit te kunnen blijven voeren. Ook verankeren we in dit programma de inzet van preventieve, niet-dodende maatregelen, conform het coalitieakkoord.
De wolf heeft zich in mei 2023 gevestigd op de Utrechtse Heuvelrug. En dat betekent dat we gestart zijn met het uitvoeren van het Interprovinciaal wolvenplan.
In 2023 nam onze Utrechtse pre-SMP (Soortenmanagement Plan) werkwijze een grote vlucht. Met onze (pre-)SMP-aanpak bieden we gemeenten een direct inzetbare oplossing om te kunnen verduurzamen binnen de wettelijke vereisten van de Wet natuurbescherming (Wnb). Onze methodiek mag rekenen op grote landelijke aandacht. Zeker na een belangrijke Raad van State uitspraak over isolatie en de Wnb (augustus 2023).
In mei 2023 rondden we de Kavelruil Kamerik-Harmelen af. In totaal is 276 hectare geruild. We vergrootten meerdere huiskavels en verkleinden de afstanden tussen de kavels. Het agrarisch verkeer op de openbare weg in Woerden nam door de kavelruil flink af. En agrarische bedrijven kunnen door de kavelruil beter inspelen op onder andere het afremmen van bodemdaling, het versterken van de biodiversiteit, het verbeteren van de waterkwaliteit en een goed waterbeheer.
1.2.3 Bodem, water, milieu
We nemen maatregelen om de leefomgeving beter voor te bereiden op de klimaatverandering. In november 2023 leverden we de eindrapportage van het Programma Klimaatadaptatie 2020-2023 op. Het programma leidde onder andere tot Afspraken klimaat adaptief bouwen en een subsidieregeling Klimaatbestendige, groene en gezonde steden en dorpen. Hierbij hebben we concrete uitvoeringsprojecten met een financiële bijdrage ondersteund. Voor de landbouwsector verzamelden we voorbeelden in een inspiratiemagazine over hoe men op boerenbedrijven kan omgaan met klimaatadaptatie. We werken nu aan het opstellen van het tweede uitvoeringsprogramma voor 2025-2028.
Met het project Toekomstbestendig Amsterdam-Rijnkanaal/ Noordzeekanaalgebied werkten we ook in 2023 samen met partners aan de uitdagende wateropgaves in het gebied, zoals wateroverlast, verzilting en waterbeschikbaarheid. In 2023 is meer scherpte verkregen in de concrete wateropgaven. Deze zijn meegenomen in de verschillende ruimtelijke processen die nu lopen, zoals NOVEX Groene Hart, UNED en het UPLG. In 2023 is ook de verbinding gelegd met de samenwerking onder het Deltaprogramma via de nieuwe Deltaregio Centraal Holland. Aan de oostkant van de provincie is via de Blauwe Agenda in 2023 verder gewerkt om het watersysteem robuuster te maken ten behoeve van natuur, drinkwatervoorziening en landbouw. Een voorbeeld is de uitvoering van het project Zeisterbossen om met afstromend regenwater de cultuurhistorische watergangen te herstellen.
In 2023 werkten we aan het verbeteren van de omgevingskwaliteit bij de 7 projecten langs de Lekdijk. Dit deden we samen met de waterschappen, gemeenten, Rijkswaterstaat en overige gebiedspartners. De werkzaamheden aan de Uiterwaard van project Salmsteke zijn afgerond. Er is een natuurgeul aangelegd, inclusief een afgescheiden gedeelte om veilig te zwemmen. De uitvoering van de projecten loopt volgens planning. Eind 2023 is besloten op een andere manier samen te werken tussen de partners en is een wijzigingsovereenkomst getekend.
Het is hard nodig de waterkwaliteit te verbeteren. In 2027 moeten we voldoen aan de eisen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) voor de kwaliteit van grondwater en oppervlaktewater. Dat vergt nog een forse inspanning. Ook in het UPLG is verbetering van de waterkwaliteit een belangrijke opgave. Daar zijn nu nieuwe kansen door de transitie van de landbouw en beekherstel in combinatie met natuur. In 2023 is de eerste openstelling voor het Nationaal Strategisch Plan (NSP), gericht op toekomstbestendig boeren, voorbereid en opengesteld. De focus van deze openstelling richten we bewust op het realiseren van KRW-maatregelen.
In 2023 werkten we ook samen met de waterpartners aan onderzoek naar opkomende en Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) bij de Utrechtse rioolwaterzuiveringsinstallaties. In stroomgebied Rijn-Oost leveren we een bijdrage aan een onderzoek om inzicht te krijgen in de aan- of afwezigheid van chronische toxiciteit in het beheergebied.
De vraag naar drinkwater neemt toe in onze provincie door toenemende bevolkingsgroei en het vaker voorkomen van droge periodes. Samen met de drinkwaterbedrijven werken we intensief samen aan een breed scala aan activiteiten om te zorgen dat we in de toekomst voldoende drinkwater hebben. Van waterbesparing tot zoeken naar nieuwe drinkwatercapaciteit. In 2023 is concreet gestart met een milieueffectrapportage voor een nieuwe winning van Vitens op Eiland van Schalkwijk.
Het Rijk heeft het voornemen een 4e aanvliegroute boven Utrecht te laten lopen. Het doel hiervan is minder geluidshinder rondom Schiphol. Wij zijn met hen in gesprek wat dat voor Utrecht betekent. En we kunnen via een Gebiedsadvies kenbaar maken wat voor onze regio relevant is, denk aan het behoud van stiltegebieden. We stuurden op 19 juni namens GS en gemeenten in onze provincie een brief naar minister Harbers met als boodschap dat we geen toename in hinder willen. Door de brief komt het onderwerp opnieuw op de agenda in de Tweede Kamer.
De herijkte uitvoeringsagenda Gezonde Lucht rondden we eind 2023 af. We hebben de voorgenomen doelen nog niet helemaal gehaald, maar we zullen de landelijke maatregelen versterken en in onze regio inzetten waar dat nuttig is.
1.2.4 Energietransitie
We hebben op verschillende manieren ondersteuning geboden om meer woningen met een slecht energielabel te isoleren. Zowel huur- als koopwoningen. De aanpak met isolatievouchers voor woningeigenaren met een smalle beurs is voortgezet. In totaal hebben 24 van de 26 gemeenten deelgenomen aan deze aanpak en zijn 2.258 vouchers beschikbaar gesteld. Om de ondersteuning aan gemeenten verder te verbeteren, hebben we een Energie Diensten Centrum (EDC) opgezet. Het EDC is een samenwerking tussen de provincie en 21 gemeenten gericht op het verduurzamen van particuliere woningen. Omdat warmtenetten een belangrijke rol spelen bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving, hebben we onderzocht welke rol we kunnen spelen bij het realiseren van publieke warmtenetten.
Via toezicht en handhaving worden organisaties gehouden aan het nemen van energiebesparende maatregelen waartoe zij wettelijk verplicht zijn. Ze worden ook gestimuleerd meer te doen dan wat wettelijk verplicht is. In 2023 is het aantal energiecontroles meer dan verdubbeld ten opzichte van het voorgaande jaar. We hebben ondersteuning geboden bij verduurzaming van meer dan 500 panden van maatschappelijke organisaties en bij collectieve verduurzamingsprojecten voor bedrijven. Ook is in de regio Foodvalley een landelijke pilot in het kader van het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen gestart waarbij 3 bedrijventerreinen in onze provincie ondersteund worden.
Begin 2023 bleek dat er in de RES-regio’s onvoldoende windenergie mogelijk gemaakt wordt om het doel van 2,4 TWh duurzame opwek in 2030 te realiseren. We hebben daarom een onderzoek (planMER) uitgevoerd naar de milieueffecten van windturbines in 99 onderzoeksgebieden verspreid over de hele provincie. Samen met onder andere uitkomsten van een burgerraadpleging en advies van een burgerforum zijn de 27 meest kansrijke gebieden voor windenergie vastgesteld. In het kader van het programma Opwek Energie op Rijksvastgoed (OER) hebben we met het Rijk en betrokken gemeenten gewerkt aan het onderzoeken van de mogelijkheden voor duurzame opwek op Rijksvastgoed en omliggende publieke gronden. Verder hebben we de RES-regio's en gemeenten ondersteund bij het opstellen en uitvoeren van hun zon-op-dak programma’s. Hoewel het aandeel gerealiseerd grootschalig zon-op-dak flink is gestegen over de afgelopen 2 jaar, wordt er vanwege netcongestie een afvlakking verwacht die nog niet in de cijfers terug te zien is. Energiecoöperaties zijn goed aangehaakt bij grootschalige energieprojecten, mede dankzij het Ontwikkelfonds dat wij mogelijk maakten. Dit heeft ertoe geleid dat het Ontwikkelfonds eind 2023 bijna uitgeput is.
In 2023 zijn we gestart met de uitvoering van een aanpak om netcongestie op lange termijn te voorkomen en op korte termijn te verminderen. De focus ligt hierbij op 3 sporen: integraal programmeren van de regionale energie-infrastructuur (P-MIEK), versnellen van de ruimtelijke procedures voor de realisatie van netinfrastructuur en het aanjagen van slimme en netbewuste oplossingen voor bedrijven en woningbouw. Met vertegenwoordigers vanuit de netbeheerders TenneT en Stedin, de regio’s Amersfoort, Foodvalley en U10, de gemeenten Amersfoort en Utrecht en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat hebben we een Energy Board ingericht. We hebben samen met regionale partijen een innovatieagenda opgesteld om oplossingen te vinden voor netcongestie. Zo ontwikkelden wij met Stedin een aanpak voor het ondersteunen van energiehubs op bedrijventerreinen. We werken hierbij nauw samen met gemeenten.
1.2.5 Bereikbaarheid
We realiseerden zoals afgesproken het overgrote deel van het beheer, onderhoud en de geplande studies naar provinciale infrastructuur. Een klein deel van deze werkzaamheden schuift door naar 2024. De voorbereiding en realisatie van infrastructurele projecten heeft vertraging opgelopen. Vooral als gevolg van onderbezetting. Er is prioriteit gegeven aan onderhoud boven nieuwe infrastructuur. De helft van de beoogde investeringen hebben we daarom niet in 2023 gedaan. Dat schuift door naar komende jaren. De projecten Rijnbrug en Rondweg Oost Veenendaal zijn voor onbepaalde tijd vertraagd door de stikstofproblematiek.
Knooppunten zijn essentieel voor het hele mobiliteitsnetwerk. Daarom hebben we een aantal acties gedaan:
- We stelden een ambitiedocument op voor het knooppunt Amersfoort Centraal.
- We ontwikkelden voor het knooppunt Breukelen concrete investeringsvoorstellen na een uitgebreid participatie- en ontwerptraject.
- We realiseerden in Vianen verbetermaatregelen.
- We startten voor Bilthoven een onderzoek naar de verplaatsing van het busstation.
- We startten voor Veenendaal De Klomp met een verbeteringstraject.
Gemeenten zetten in 2023 in op het bereiken van een vlot, veilig en comfortabel Regionaal fietsnetwerk. Bijna het gehele subsidiebedrag is in 2023 aangevraagd voor fietsprojecten. Een deel van de verkenningen en onderzoeken naar fietsinfrastructuur is volgens planning uitgevoerd. Een deel schuift door naar 2024. Dit geldt ook voor de realisatie van doorfietsroutes. Deze verschuivingen komen door capaciteitstekort, maar ook doordat sommige projecten afhankelijk zijn van externe ontwikkelingen.
Het aantal verkeersdoden in de provincie nam opnieuw af. Het aantal verkeersgewonden nam toe. Via een integrale aanpak werkten we aan het verder terugdringen van het aantal verkeersslachtoffers. Die aanpak bestond uit:
- verbeteringen aan de infrastructuur;
- werken aan veilig verkeersgedrag door verkeerseducatie en gerichte campagnes;
- het versterken van verkeershandhaving.
Daarnaast werkten wij in 2023 aan de ontwikkeling van knooppunten en initiatieven voor verduurzaming van het goederenvervoer.
De bereikbaarheid van de regio vraagt veel aandacht. Het nieuwe Bereikbaarheidsprogramma is in voorbereiding. De vaststelling staat gepland in 2024. Verder ging in 2023 onder andere het MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) Onderzoek voor de A12-zone en Rijnenburg van start. In het Bestuurlijk Overleg MIRT 2023 staat het Ontwikkelperspectief NOVEX gebied Utrecht – Amersfoort 2040 ‘Gezond groeien in nabijheid’ als basis voor verdere uitvoering van de opgaven in de Metropoolregio Utrecht. We werken in 2024 samen aan een adaptief programma en Regionale Investeringsagenda (RIA) zodat we afspraken kunnen maken over de verdere uitvoering. Op 20 december 2023 presenteerden we ons Alternatief plan voor de Ring Utrecht.
1.2.6 Bereikbaarheid ov
In 2023 waren de naweeën van corona nog zichtbaar in het openbaar vervoer (ov). In 2023 zijn de nieuwe afspraken met de vervoerbedrijven ingegaan in de herijkte en met 2 jaar verlengde concessies. Hiervoor is in de begroting over de jaren 2023-2025 € 50 miljoen extra uitgetrokken. Hierbij is en was het uitgangspunt om het ov minimaal op hetzelfde peil te houden en waar mogelijk uit te breiden. Het op peil houden van het vervoeraanbod is in de praktijk niet gelukt door een tekort aan chauffeurs bij de vervoerbedrijven. Het aantal reizigers groeide verder in 2023, maar zit nog steeds onder het niveau van vóór corona. Over heel 2023 was het reizigersaantal ongeveer 80% van het aantal in 2019.
1.2.7 Cultuur en Erfgoed
Het jaar 2023 was het laatste jaar van het corona Steun- en Herstelpakket voor de sector cultuur en erfgoed. Inmiddels gaat het een stuk beter. Dit jaar richtte zich vooral op het wendbaar en weerbaar maken van de sector voor de toekomst. Maar naast de nasleep van corona zijn er ook nieuwe uitdagingen, zoals de gestegen kosten voor energie en personeel.
Onze partnerorganisaties Kunst Centraal en Landschap Erfgoed Utrecht droegen er met 3 verschillende programma’s aan bij dat kwalitatief goede cultuureducatie bereikbaar is voor een groot deel van de kinderen in onze provincie. Deze programma's zijn gericht op het primair onderwijs. En worden al meerdere jaren met veel succes uitgevoerd. Het Kunstmenu laat kinderen professionele kunst beleven. Het Cultuurprogramma laat kinderen hun lokale culturele omgeving ervaren. En Cultuureducatie met Kwaliteit is een matchingsprogramma vanuit het Rijk met als doel om de kwaliteit en borging van cultuureducatie op de scholen te versterken. In alle programma’s werken we samen met scholen, gemeenten en (lokale) culturele instellingen.
Vanuit het Fonds Erfgoedparels zijn er 20 restauratiesubsidies toegekend aan rijksmonumenten met een totale omvang van € 6.900.000. Ook is er een start gemaakt met de vervanging van de molenroeden van 14 molens. Er is voor kastelen, buitenplaatsen en landgoederen een pilot gestart binnen het Erfgoed Expertteam met de inzet van een Buitenplaats Intermediair. Hiermee zijn 1e resultaten geboekt in de complexe processen rond dit erfgoed.
Het jaar 2023 stond in het teken van de herdenking van de afschaffing van de slavernij 150 jaar geleden. We ondersteunden 4 projecten die bijdroegen aan de bewustwording en bekendmaking van dit verleden.
1.2.8 Economie
De regionale economie begon in 2023 weer op stoom te komen. Al blijven de onzekerheden voor ondernemers groot. Het aantal faillissementen loopt op, maar is nog ver van het niveau van voor de coronacrisis. De grootste zorgen van ondernemers zijn het gebrek aan personeel, netcongestie en het gebrek aan uitbreidings- of verplaatsingsruimte.
Met de Utrecht Talent Alliantie (UTA) streven we naar het terugdringen van het gebrek aan personeel in cruciale sectoren. Zoals onderwijs, techniek, zorg en ICT. De aanpak van de UTA werpt inmiddels haar vruchten af. Zo zijn in 2023 6 impulsplannen goedgekeurd die op innovatieve wijze inspelen op een veranderende arbeidsmarkt in de regio Utrecht. Daarmee is het totaal aantal bereikte mensen in de regio Utrecht de grens van 3000 is gepasseerd.
Afgelopen jaar heeft de samenwerking GeLUK (Gezonde Leefomgeving Utrecht Kennisconsortium)
€ 7,2 miljoen ontvangen vanuit het Nationaal Groeifonds. Deze samenwerking wil de duurzaamheidstransitie versnellen door onderwijs, praktijk en innovatie te integreren. Bovendien is gestart met de implementatie van een operationeel fonds om om- en bijscholing toegankelijk te maken. De implementatie van het Regionaal Talentfonds Utrecht liep vertraging op. In 2023 zijn hier alle voorbereidingen voor getroffen. De daadwerkelijke implementatie is doorgeschoven naar 2024.
Voor een gezonde economische ontwikkeling zijn voldoende vestigingslocaties belangrijk. Daarom zijn ontwikkelingen op werklocaties gemonitord. En is een nieuwe behoefteraming voor bedrijventerreinen en kantoren opgesteld. Ruimte voor nieuwe bedrijventerreinen is gecreëerd via programmeringsafspraken met regio’s en gemeenten. In de afspraken is aandacht besteed aan duurzaamheid. Het Plan van Aanpak Toekomstbestendige werklocaties is door Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (OMU) voortgezet. Ook heeft OMU enkele aankopen gedaan om kavels te intensiveren en verduurzamen.
Via de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) Utrecht worden startende en groeiende bedrijven ondersteund. Daarnaast stimuleren we innovatie bij bestaande bedrijven. Bijvoorbeeld door wederom de regeling MKB Innovatie Topsectoren (MIT) open te stellen. Hiermee financieren we innovatieve haalbaarheidsonderzoeken en R&D samenwerkingen. En binnen het programma Kansen voor West gerichte openstellingen te doen voor innovatieve samenwerkingsprojecten. Bijvoorbeeld op het gebied van klimaat.
D e European Digital Innovation Hub Noordwest NL (EDIH-NWNL) is van start gegaan. De EDIH helpt het mkb met het oplossen van digitale vraagstukken. En draagt daarmee bij aan een duurzaam en beter economisch klimaat. In 2023 zijn over de provincies Utrecht, Noord-Holland en Flevoland circa 500 bedrijven via de EDIH geholpen.
We zijn gestart met de pilot van de Ketenregisseur die ondernemers in een keten praktisch helpt om hun bedrijfsprocessen circulair(der) te maken. Er is een analyse gemaakt van de Europese subsidies voor de circulaire transitie. In september 2023 is hiervoor een event gehouden. Daarnaast zijn we aangesloten bij de Kopgroep Circulair Financieren als onderdeel van de provinciale focus op het financierbaar maken van de circulaire transitie.
Toerisme en recreatie
In 2023 is de nieuwe uitvoeringsorganisatie voor de recreatieschappen gestart. De organisatie voor het recreatieschap Stichtse Groenlanden is ondergebracht bij Staatsbosbeheer en de organisatie voor het Plassenschap Loosdrecht bij gemeente Wijdemeren.
Bij het Plassenschap Loosdrecht zijn de afspraken over de werkzaamheden in 2023 voortvarend opgepakt. Er is een 4-jarig onderhoudsplan met financieel perspectief vastgesteld. Dit leidt overigens wel tot een toename van de deelnemersbijdrage. In 2024 vindt hierover besluitvorming plaats.
De realisatie van het wandelroutenetwerk in Utrecht-Oost is verder voorbereid, waardoor we in 2024 een provincie dekkend wandelnetwerk hebben. De upgrade van het fietsroutenetwerk is verder uitgewerkt, met het oog op de realisatie in 2024.
Vitale vakantieparken zijn nodig voor kwalitatieve goede verblijfsrecreatie. Dit thema is in 2023 verder opgepakt via 3 sporen. In het ruimtelijke spoor zijn voorstellen voorbereid voor aanpassing van de regelgeving. Op economisch-recreatief gebied wordt een expertteam opgezet om de kwaliteit van de verblijfsrecreatie te verbeteren. Verduurzaming van parken is hierbij een wezenlijk onderdeel. Met het oog op veiligheid is gewerkt aan de uitrol van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) voor staplaatsen.
1.2.9 Bestuur
2023 was een verkiezingsjaar . R uim de helft van de Statenleden kwam nieuw in PS . Het 1e half jaar vulde zich dan ook vooral met de aanloop naar de verkiezingen, afscheid van oude Statenleden, de introductie van nieuwe Staten- en commissieleden en het (in)formatieproces.
De visie en leidraad Participatie is actief uitgedragen. Er is een podcastreeks gemaakt, een participatienetwerk opgericht en een roadshow langs provinciale teams geweest. In 2023 is aandacht gevraagd voor integriteit via het organiseren van thematische bijeenkomsten en de komst van meerdere vertrouwenspersonen. Groeiende inzet is er ook bij het tegengaan van ondermijnende criminaliteit. Hiervoor zijn verschillende kennissessies en trainingen gegeven.
De druk op de asielketen blijft erg groot. Via de Provinciale Regietafel Migratie en Integratie (PRT) en het Kansenmakersteam is gewerkt aan het regelen van voldoende opvangplekken voor asielzoekers en statushouders. Tegelijkertijd intensiveerde het interbestuurlijk toezicht op de huisvesting van statushouders. Met alle Utrechtse gemeenten zijn ambtelijke (en soms bestuurlijke) voortgangs- en toezichtgesprekken gevoerd.
De Sociale Agenda leeft steeds meer in zowel de organisatie als bij het college van GS. In elke portefeuille zijn concrete voorbeelden te noemen van projecten - vaak samen met externe partners – waar aandacht is voor inclusiviteit.
In 2023 is, samen met het Huis van de Nederlandse Provincies, actief ingezet op behartiging van Utrechtse belangen bij de Europese instellingen en was de provincie betrokken bij de uitvoering van 12 Europees gefinancierde projecten.
In het kader van de Uitvoeringsagenda Circulaire Samenleving 2021-2023 werd begin 2023 het rapport ‘Aanbevelingen middellangetermijnstrategie circulaire samenleving’ (MTS- CS) opgeleverd, als basis voor een op te stellen strategie.
Het integrale koersdocument ‘De Utrechtse Klimaataanpak: Naar Netto Nul’ is uitgewerkt en wordt vastgesteld in het voorjaar van 2024. Ook heeft de provincie een in Nederland unieke CO2-effectprijs van € 875 onderdeel gemaakt van haar maatschappelijke kosten- en batenanalyses (mkba’s). Door het gebruik van deze verrekenprijs en de hoogte (gekoppeld aan de maatschappelijke kosten) heeft de provincie Utrecht een voorbeeldfunctie. Hierdoor weegt klimaatverandering zwaarder mee bij het nemen van beslissingen zoals bij investeringen. In de eigen bedrijfsvoering zijn grote en kleine verduurzamingsstappen gezet, variërend van het starten van het duurzaam aanpassen van het Huis voor de provincie (overal ledverlichting) tot het introduceren van de uitsluitend vegetarische standaard vergaderlunch en het uitfaseren van de wegwerpbekers.
1.2.10 Bedrijfsvoering
Als provincie Utrecht willen wij dat iedereen onze digitale informatie goed kan lezen en gebruiken. Ook mensen met een beperking of andere behoefte. In 2023 is het project digitale toegankelijkheid afgerond. En is er een Accessibility Officer geworven die de organisatie assisteert bij het voldoen aan de wettelijke plicht voor digitaal toegankelijke informatie.
Op het gebied van nieuwe systemen is de voorbereiding en implementatie van het nieuwe financiële ERP-systeem (SAP S4 HANA) gestart. Deze loopt door tot en met het 1e kwartaal van 2024. Daarnaast is het nieuwe subsidiesysteem SAP CRM in gebruik genomen. Helaas zijn er vanwege deze implementatie achterstanden ontstaan in het afhandelen van subsidiedossiers. Hierbij zijn de werkvoorraad en doorlooptijden van subsidieaanvragen toegenomen.
In de 2e helft van 2023 is gestart met het opzetten van het programma Versterken Financiële Keten. Doel van het programma is onder andere om de financiële keten structureel robuust te maken en dit te borgen in de organisatie. Het nieuwe programma zal zich richten op de rolinvulling, houding en gedrag binnen de keten die overigens breder is dan de financiële functie (onder andere budgethouders).
Afgelopen jaar zijn voorbereidingen getroffen voor de ontwikkeling van de organisatie. Per 1 januari 2024 is de topstructuur gewijzigd. De knelpunten die medewerkers ervaren in de organisatie zijn in beeld gebracht. En samen met medewerkers zijn oplossingen en verbeteringen voorgesteld. Deze worden aan de ondernemingsraad voorgelegd.