3.7 Grondbeleid

Raamkrediet
In de Begroting 2023 is door PS een raamkrediet ter beschikking gesteld. Dit raamkrediet kent een omvang van € 11 miljoen. Die is voor het doen van grondaankopen in het kader van Agenda Vitaal Platteland (AVP) en bodemdaling. In het jaar 2023 is er voor € 0,5 miljoen grond aangekocht.

Bedragen x € 1.000

Programma Agenda Vitaal Platteland
De financiering van de nog te realiseren internationale natuurdoelen vindt vooral plaats via het zogenaamde grond-voor-grond-principe. Dat houdt in dat in dat we gronden die we in bezit hebben verkopen. Zo maken we budget vrij voor nieuwe aankopen en inrichting van nieuwe natuur.

Alle gronden die we voor het programma AVP aankopen, worden geactiveerd op de balans in de
Grondvoorraad AVP tegen de verkrijgingswaarde. Of tegen de lagere marktwaarde. Dat geldt in het geval van gronden binnen het NNN. Het verschil tussen de lagere marktwaarde en de verkrijgingsprijs dekken we uit de middelen voor realisatie van het Natuurnetwerk Nederland binnen programma 2. Meestal is dat 85% van de koopsom.

Over de afbouw van de Grondvoorraad AVP (voorheen Revolverend Fonds) heeft ons college in het verleden afspraken gemaakt. Het fonds bood destijds de mogelijkheid om aankoop van gronden en opstallen tot maximaal € 50 miljoen voor te financieren. Bij de behandeling in PS van de geactualiseerde nota grondbeleid in 2024 zal voorgesteld worden deze afbouw te stoppen, omdat het aantal opgaven in het landelijk gebied nu groter wordt.

Grondbank
Voor de grondbank bestaat de mogelijkheid om anticiperende grondaankopen te kunnen doen voor de ruimtelijke thema’s binnen de provincie Utrecht. In het afgelopen jaar zijn wij wel een aantal aankooptrajecten gestart maar deze zijn nog niet afgerond.

Programma Hart van de Heuvelrug en Vliegbasis Soesterberg
De grondexploitaties van het programma Hart van de Heuvelrug en Vliegbasis Soesterberg zijn een gesloten systeem. Dat betekent dat we investeringen bekostigen met de toekomstige opbrengsten. Het programma en project komen niet ten laste van de algemene middelen. We verrekenen het saldo met de algemene middelen pas bij afronding van het geheel. Dat is naar verwachting in 2030.

De verantwoording van het programma is als volgt in de administratie opgenomen:

• De rode projecten (grondexploitaties) waarbinnen de ontwikkelingen in wonen en werken plaatsvinden, blijven verantwoord onder de Voorraden (VRD), via Programma 1. Ruimtelijke ordening. Dit zijn de projecten Woonwijk Vliegbasis Soesterberg en Sortie 16.
• De groene projecten, met de ontwikkelingen in natuur en recreatie, zijn onder de vaste activa opgenomen:  
  • De projecten waarbij de grond nog in eigendom van de provincie is, vallen onder de Materiële vaste activa (MVA). Dit zijn de projecten Oostelijke Corridor en Kamp van Zeist.
  • De projecten waarbij de grond is overgedragen aan derden, vallen onder de Immateriële vaste activa (IVA) als Bijdragen in activa van derden. Dit zijn de projecten Park Vliegbasis Soesterberg en het Beheerfonds.

De insteek bij alle projecten is dat we alle grond voor afsluiting van het project overdragen. Hetzij voor het realiseren van woningen en bedrijven, hetzij als natuur- en/of recreatieterrein.

Volgens het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) wordt er op de rode projecten tussentijdse winst genomen volgens de Percentage of Completion (POC)-methode. Op de afgesloten projecten in de IVA en MVA wordt jaarlijks afgeschreven. De hieruit voortkomende financiële gevolgen verantwoorden we in Programma 1. Ruimtelijke ontwikkeling. Het voordeel wordt afgewikkeld naar de in 2020 ingestelde bestemmingsreserve. Met deze reserve geven we invulling aan het contractueel overeengekomen Beheerfonds.

Voor meer toelichting en de risico’s van het project verwijzen wij naar de projectenparagraaf 3.8.1.

Financiële risico’s bij grondverwerving binnen AVP
Het financiële risico bij grondverwerving voor de inrichting van het landelijk gebied is over het
algemeen beperkt omdat grond relatief waardevast is. De afgelopen jaren is de grondwaarde van
agrarische grond steeds licht gestegen. We zien de afgelopen periode de druk op de grondmarkt in
het landelijk gebied alleen maar toenemen nu er ook extra grond nodig is voor bijvoorbeeld:

• het oplossen van de problematiek rond stikstof:
• bodemdaling;
• de energietransitie;
• de woningbouwopgave;
• nieuw bosbeleid.

Het programma AVP kent een voorziening om eventuele risico’s op te vangen, zoals in onderstaande tabel is weergegeven. Hiermee worden de risico’s opgevangen van de opstallen die in bezit zijn in het landelijk gebied. En die onderdeel zijn van de grondvoorraad AVP. Uitgezonderd zijn de opstallen die gratis zijn verkregen bij de overname van de gronden van Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL). De risicovoorziening is in 2023 opgehoogd. Omdat een aantal boerderijen zeer waarschijnlijk tegen de agrarische waarde verkocht gaat worden en niet tegen de (hogere) Ruimte-voor-Ruimte-waarde. Hiermee nemen wij genoegen met een lagere opbrengst. Maar wordt wel ruimte geboden aan agrariërs om te verplaatsen naar een andere locatie. Bijvoorbeeld uit een (nieuw) natuurgebied of een Natura 2000-gebied.